โซ่ และ เฟืองโซ่ ( ROLLER CHAIN & SPROCKET )
ชุดโซ่ & เฟือง เป็นอุปกรณ์ส่งกำลังชนิดที่สามารถทดรอบได้ สามารถทดรอบให้สูงขึ้นหรือต่ำลงได้ตามแต่อัตราทดของผู้ออกแบบ มีมากมายหลายแบบทั้งแบบที่ใช้ส่งกำลังหรือแบบที่ใช้ขนส่งลำเลียง
หลักการทำงานของโซ่ส่งกำลัง
การใช้งานของชุดโซ่-เฟือง เหมาะกับการทำงานที่ความเร็วรอบต่ำหรือเป็นจุดที่ผ่านการทดรอบมาแล้วเช่นผ่านเกียร์ทดมาแล้ว เนื่องจากที่จุดนี้มีแรงบิดมาก ( ยิ่งความเร็วรอบต่ำแรงบิดก็ยิ่งสูง ) ชุดพูลเล่ย์+สายพาน ไม่สามารถรองรับหรือส่งกำลังได้ แต่ชุดโซ่+เฟืองสามารถใช้ได้ ด้วยโครงสร้างและรูปแบบของชุดโซ่+เฟืองที่เป็นโลหะและการส่งกำลังแบบฟันเฟืองทำให้สามารถรับแรงบิดได้สูงมาก จึงทำให้ชุดโซ่+เฟือง เป็นอุปกรณ์ส่งกำลังขั้นพื้นฐานที่นิยมใช้ทั่วไป
หลักการทำงานของโซ่ลำเลียง
ด้วยเหตุผลเดียวกันกับโซ่ส่งกำลัง โครงสร้างและรูปแบบของโซ่ลำเลียงนั้นแข็งแรงมาก การขนส่งลำเลียงวัสดุที่มีน้ำหนักมากจำเป็นต้องใช้โซ่ลำเลียง พูลเล่ย์+สายพานลำเลียงไม่สามารถรองรับได้
ส่วนประกอบหลักของโซ่
ส่วนประกอบหลักของโซ่ ได้แก่ สลัก( pin ) , ปลอกสลัก ( bush ) , ลูกกลิ้ง ( roller ) , แผ่นประกับใน ( inner plate ) , แผ่นประกับนอก ( outer plate )
มาตรฐานของโซ่
ANSI Standard Roller Chain
เป็นโซ่ส่งกำลังที่ผลิตตาม ANSI Standard
เบอร์ของ ANSI Standard Roller Chain เช่น
โซ่ชั้นเดียว : 25-1 , 35-1 , 40-1 , 50-1 , 60-1 , 80-1 , 100-1 , 120-1 , 140-1 , 160-1 , 180-1 , 200-1 , 240-1
โซ่ 2 ชั้น : 35-2 , 40-2 , 50-2 , 60-2 , 80-2 , 100-2 , 120-2 , 140-2 , 160-2 , 180-2 , 200-2 , 240-2
โซ่ 3 ชั้น : 40-3 , 50-3 , 60-3 , 80-3 , 100-3 , 120-3 , 140-3 , 160-3 , 180-3 , 200-3 , 240-3
BS Standard Roller Chain
เป็นโซ่ส่งกำลังที่ผลิตตาม BS Standard
เบอร์ของ BS Standard Roller Chain เช่น
โซ่ชั้นเดียว : 05B-1 , 06B-1 , 08B-1 , 10B-1 , 12B-1 , 16B-1 , 20B-1 , 24B-1 , 28B-1 , 32B-1
โซ่ 2 ชั้น : 06B-2 , 08B-2 , 10B-2 , 12B-2 , 16B-2 , 20B-2 , 24B-2 , 28B-2 , 32B-2
โซ่ 3 ชั้น : 06B-3 , 08B-3 , 10B-3 , 12B-3 , 16B-3 , 20B-3
Double Pitch Chain
เหมาะสำหรับงานที่ใช้ลำเลียงสินค้าและรอบที่ใช้ต่ำ อย่างเช่น ตู้อบ มีลูกกลิ้ง 2 ขนาดให้เลือกใช้งาน
เบอร์ของ Double Pitch Chain เช่น
โซ่ลูกกลิ้งเล็ก : 2040 , 2050 , 2060 , 2080 , 2100 , 2120
โซ่ลูกกลิ้งใหญ่ : 2042 , 2052 , 2062 , 2082 , 2102 , 2122
Hollow Pin Chain หรือ โซ่แกนกลวง
Hollow Pin Chain หรือ โซ่แกนกลวง เป็นโซ่ที่มีรูทะลุตรงแกนซึ่งง่ายต่อการสอดแกนเพลาหรืออุปกรณ์ของโซ่เพื่อติดตั้งตามระยะห่างที่ต้องการ
เบอร์ของ Hollow Pin Chain เช่น
40HP , 50HP , 60HP , 80HP
2040HP , 2050HP, 2060HP , 2080HP
2042HP , 2052HP, 2062HP , 2082HP
Triple Speed Chain, Double Plus Chain
เป็นโซ่ที่ออกแบบมาให้ลูกกลิ้งที่สำผัสกับวัสดุลำเลียงเป็นอิสระกับลูกกลิ้งที่ใช้ส่งกำลัง โดยมีลูกกลิ้งเล็ก(ส่งกำลัง)อยู่ด้านข้างและลูกกลิ้งใหญ่(ลำเลียง)อยู่ตรงกลาง ส่งผลให้ความเร็วในการลำเลียงสินค้าเป็นอิสระจากความเร็วของโซ่ อีกทั้งตัวลูกกลิ้งใหญ่เป็น POM Plastic ทำให้มีน้ำหนักเบา เสียงเงียบ ป้องกันการเกิดไฟฟ้าสถิตย์ จึงเหมาะเป็นอย่างยิ่งกับการใช้งานในการลำเลียงชิ้นช่วนอุปกรณ์อิเล็กทรอนิกส์
เบอร์ของ Triple Speed Chain, Double Plus Chain เช่น 2060 VRP
Leaf Chain , BL Chain หรือ โซ่ลิฟท์ , โซ่รถยกของ
ออกแบบมาเพื่อใช้ในงานรถยก Fork lift , ลิฟท์โดยสาร , เครื่อง CNC
เบอร์ของ Leaf Chain , BL Chain เช่น
BL 534,BL 623,BL 634,BL 834,BL 823,BL 644,BL 1034,BL 1234
P.I.V Chain
เป็นโซ่ที่ใช้กับเกียร์ปรับรอบ P. I. V. ซึ่งเป็นดีไซน์ที่ต้องการความแม่นยำสูง นิยมใช้ในอุตสาหกรรมสิ่งทอ , เคมีภัณฑ์ เบอร์ของ P.I.V Chain เช่น
A1 , A2 , A3 , A4 , A5 , A6
Rb0 , Rb1 , Rb2 , Rb3 , Rb4 , Rc3 , Rc4
Stainless Steel Chain (SUS304) หรือ โซ่สแตนเลส
สำหรับใช้กับงานที่มีสภาวะการกัดกร่อนสูง เช่น กรด ด่าง ไอน้ำ ความเปียกชื้น รวมถึงสภาวะที่มีความร้อนสูง
Conveyor Chain หรือ โซ่ลำเลียง
เหมาะกับงานอุตสาหกรรมที่ต้องการลำเลียงสินค้าที่มีน้ำหนักมาก มีลูกกลิ้ง 3 แบบ คือ ลูกกลิ้งเล็ก ,ลูกกลิ้งใหญ่ , ลูกกลิ้งแบบมีปีก
เบอร์ของ Conveyor Chain หรือ โซ่ลำเลียง เช่น
โซ่ลูกกลิ้งเล็ก :
3075S , 3100S , 3125S , 3150S
5075S , 5100S , 5125S , 5150S , 5175S
7100S , 7125S , 7150S , 7175S , 7200S
8125S , 8150S
10100S , 10125S , 10150S , 10200S
12200S , 12250S
17200S , 17250S , 17300S
3400S , 5261S , 5400S , 5600S , 7400S , 9307S , 9400S , 12600S , 17600S
โซ่ลูกกลิ้งใหญ่ :
3075R , 3100R , 3125R , 3150R
5075R , 5100R , 5125R , 5150R , 5175R
7100R , 7125R , 7150R , 7175R , 7200R
8125R , 8150R
10100R , 10125R , 10150R , 10200R
12200R , 12250R
17200R , 17250R , 17300R
3400R , 5400R , 5600R , 9400R , 12600R , 17600R
โซ่ลูกกลิ้งแบบมีปีก :
3075F , 3100F , 3125F , 3150F
5075F , 5100F , 5125F , 5150F , 5175F
7100F , 7125F , 7150F , 7175F , 7200F
8125F , 8150F
10100F , 10125F , 10150F , 10200F
12200F , 12250F
17200F , 17250F , 17300F
3400F , 5400F , 5600F , 9400F , 12600F , 17600F
Attachment Chain หรือ โซ่ติดปีก
โซ่มาตรฐานสามารถติดอุปกรณ์เสริมบนโซ่ได้ตามแบบที่ลูกค้าต้องการ เช่น ปีกตั้ง , ปีกนอน , ปีกแกน
เฟืองโซ่ ( SPROCKET )
เฟืองโซ่เป็นอุปกรณ์ที่ต้องใช้คู่กันกับโซ่ ฟันของเฟืองโซ่จะขบลงในร่องโซ่เพื่อขับหรือผลักดันให้โซ่ขับเคลื่อนไปได้ เฟืองโซ่มีรูปแบบที่หลากหลายขึ้นอยู่กับความประสงค์ของผู้ใช้งานและชนิดของโซ่ที่จะนำมาใช้ร่วมกัน เช่น
เฟืองโซ่แบบแผ่นเรียบ ( A Type Sprocket )
เฟืองโซ่แบบมีดุมยื่น 1 ข้าง ( B Type Sprocket )
เฟืองโซ่แบบมีดุมยื่น 2 ข้าง ( C Type Sprocket )
เฟืองโซ่แบบฟันเฟืองชั้นเดียว ( Single Sprocket )
สำหรับใช้กับโซ่ชั้นเดียว
เฟืองโซ่แบบฟันเฟือง 2 ชั้น ( Double Sprocket )
สำหรับใช้กับโซ่ 2 ชั้น
เฟืองโซ่แบบฟันเฟือง 3 ชั้น ( Triple Sprocket )
สำหรับใช้กับโซ่ 3 ชั้น
เฟืองโซ่2ชั้นสำหรับใช้กับโซ่เดี่ยว 2เส้น ( Single Double Sprocket )
เป็นเฟือง2ชั้น แต่ใช้กับโซ่เดี่ยวจำนวน 2 เส้น
ที่ใช้งานร่วมอยู่ในเฟืองตัวเดียวกันแต่ในทิศทางที่ต่างกัน
